Nawet odpisują, wprawdzie to tekst jakiegoś artkułu ale zawsze.
30 zdemontowanych sowieckich pomników w Europie i 50 „zbezczeszczonych". RAPORT, ZDJĘCIA, WIDEO
Rosja z zajadłością upomina się o pomniki, którymi naznaczyła Europę. A te znikają, bo ludzie ich nie chcą. Na wojnie w Ukrainie poległa rosyjska wersja historii II wojny. Poza Ukrainą najwięcej akcji przeciw pomnikom jest w Litwie i Polsce. Zobacz opis, zdjęcia i wideo - jak Rosja spada z cokołów
Agnieszka Jędrzejczyk
Udostępnij na Facebooku
Udostępnij na Twitterze
Udostępnij w mailu
Wydrukuj
Niezależność od układów kosztuje. Pomóż nam działać dalej, byśmy nadal mogli kontrolować władzę. Tę i każdą następną.
Wspieram OKO >>>
USUNIĘCIE pomnika jest dla Moskwy wydarzeniem straszliwszym niż strata czołgu czy helikoptera z załogą. Dlatego tyle informacji o tym można znaleźć w rosyjskim oficjalnym przekazie.
Bo czołg z załogą zrobi się nowy – pomnika bez nowego podboju już nie będzie.
Te straty są raportowane, ozdabiane wyrazami oburzenia i informacjami, że rosyjska prokuratura wszczyna śledztwo. Nie, te pomniki nie stały w Rosji - stały w Ukrainie, Estonii, Łotwie. Litwie, Polsce, Słowacji...
Niedziela
Cię zaskoczy
NIEDZIELA CIĘ ZASKOCZY" to nowy cykl OKO.press na najspokojniejszy dzień tygodnia. Chcemy zaoferować naszym Czytelniczkom i Czytelnikom „pożywienie dla myśli" - analizy, wywiady, reportaże i multimedia, które pokazują znane tematy z innej strony, wytrącają nasze myślenie z utartych ścieżek, zaskakują właśnie.
Gdyby nie rosyjski najazd na Ukrainę, nie wiedzielibyśmy, ile takich pomników ku czci rosyjskiego oręża jest/było w Europie Wschodniej.
W propagandowych doniesieniach rosyjskich od początku wojny w Ukrainie znalazłam informacje o ponad 30 zdemontowanych lub uszkodzonych pomnikach i o prawie 50 “zbeszczeszczonych” - poprzez pomalowanie ich w barwach ukraińskich lub oznaczenie znakiem swastyki (czasem najpierw dochodziło do "zbeszczeszczenia", a potem do demontowania, więc tych liczb nie można sumować).
Jest tych informacji o pomnikach z dziesięć razy więcej niż informacji o poległych w Ukrainie, o tym, kim byli, skąd pochodzili i jak zginęli.
Rosja informuje natomiast z lubością o stawianiu nowych pomników i przywracaniu starych na podbitych terenach w Ukrainie.
Rosja: Tu byliśmy. Europa: Ale nie jesteście
Te pomniki były znakiem “tu byliśmy”. Pokazywały Rosję jako wyzwolicielkę i unieważniały pamięć o tym, że Ukrainę, Polskę, Litwę, Łotwę i Estonię Rosja "wyzwalała" dwukrotnie, raz, w 1939/40 roku, wspólnie z Niemcami, a raz, w 1944 roku, przeciw nim, ustanawiając swój porządek.
Najazd na Ukrainę to zmienił - a doniesienia propagandy o tym, że pomnikom z czasów sowieckich dzieje się krzywda, były pierwszym znakiem, że z “operacją specjalną” w Ukrainie coś jest nie tak. Putin przegrał wojnę o historię swojej ukochanej II wojny światowej zwanej w Rosji Wielką Wojną Ojczyźnianą (rosyjska wojna zaczęła się w czerwcu 1941 roku).
Symboliczne ataki na sowieckie pomniki zaczęły się na początku wojny od malowania na nich symboli Ukrainy lub oznaczania ich symbolami nazistów, z którymi Rosja zaczęła się kojarzyć. Akcja ta rozkręciła się na dobre w marcu – czyli wtedy, gdy “operacja specjalna” Putina miała się już zakończyć pacyfikacją Ukrainy.
Następnie akcja pomnikowa ze spontanicznej zamieniła się w systematyczną. Zajęły się nią władze lokalne, a potem ludzie zaczęli o pomnikach rozmawiać na szczeblu krajowym.
Ważna uwaga: Wbrew temu, co ogłasza rosyjska propaganda, “wojna z pomnikami” nie jest wymierzona w poległych, ale w narrację Putina. To on opowiada, że najeżdżając Ukrainę kontynuuje Wielką Wojnę Ojczyźnianą. A jeśli tak, to Europejczycy odrzucają opowieść o II wojnie jako o starciu światła z ciemnością. Hitlera pokonała wspólnie z Zachodem inna ciemna siła, przynosząc Europie Wschodniej i Środkowej nowe cierpienie. Pamięć o tym wyszła teraz na powierzchnię.
50 „zbezczeszczonych” pomników
Do zdementowania pomnika potrzebna jest organizacja. Dźwig. Grupa ludzi. Możliwość wywiezienia rzeźby. Dlatego zanim pomniki były demontowane, przez Europę przeszła fala “bezczeszczeń”, które głównie polegały na malowaniu pomników w barwy Ukrainy. Czasem w wyniku pierwotnego “zbezczeszczenia” lokalne władze zasłaniały pomnik, by nie irytował - co propaganda rosyjska relacjonowała jako kolejny akt wrogości wobec Rosji. Wrogości oczywiście nieuzasadnionej i niesprawiedliwej, gdyż Rosja walczy z faszyzmem.
Oto szybkie kalendarium bezczeszczeń (uwaga, choć podaję te dane w skrócie lista jest długa, bo wielu Europejczyków wzięło do ręki pędzel. Kto chce, może od razu przejść do listy pomników zburzonych - dalej w artykule).
Krótkie podsumowanie krajami akcji "bezczeszczenia":
Litwa - 15 pomników; Polska - 6 pomników; Słowacja, Niemcy, Estonia, Bułgaria - po 5 pomników.
Pozostałe 6 krajów - po 1-2 pomniki. W podliczeniu braliśmy pod uwagę konkretne przypadki, a nie "zestawienia policji".
Pomniki pomalowane na żółto-niebiesko
25 lutego - pomnik armii sowieckiej w mieście Burgas w Bułgarii.
26 lutego - pomnik 245 Dywizji Strzelców w Rydze na Łotwie (oprócz barw Ukrainy na pomniku pojawił się napis "Chwała Ukrainie").
27 lutego pomalowany został pomnik w Sofii w Bułgarii (zdjęcie u góry),.
1 marca - kompleks pamięci na Schwarzenbergplatz w Wiedniu w Austrii,
2 marca - kompleks pomnikowy Wiktorii w pobliżu wsi Leuseni 80 km od Kiszyniowa w Mołdawii.
9 marca pomnik żołnierzy sowieckich - wyzwolicieli w miejscowości Svidnik we wschodniej Słowacji (płyty oblane niebieską i żółtą farbą, a postać sowieckiego żołnierza - pomalowana na czerwono. Rosja domaga się naprawienia pomnika i ukarania winnych).
15 marca - pomnik Mały Slavin w Bratysławie.
25 marca - pomnika żołnierzy radzieckich - wyzwolicieli koło Trenczyna na Słowacji. Oficjalny rosyjski komunikat nie podaje szczegółów zbezczeszczenia, ale wyraża głębokie oburzenie: "Ci, którzy pod moralnie brzydkimi pretekstami usiłują usprawiedliwić wandali, faktycznie wstępują w szeregi tych łajdaków”.
29 marca – pomnik „wojownika - wyzwoliciela” w berlińskim parku Treptow w Berlinie w Niemczech. To ogromna statua na cokole (pojawiły się na nim dwie duże, niebiesko-żółte gwiazdy).
30 marca - “radzieckie czołgi wchodzące w skład zespołu architektonicznego pomnika w berlińskiej dzielnicy Tiergarten zostały pokryte osłonami w barwach ukraińskiej flagi”. “Zbezczeszczeń” w Niemczech było w tym czasie więcej, bo rosyjska prokuratura wszczęła aż cztery sprawy karne. Pomnik w Tiergarten powstał w listopadzie 1945 roku. Położony w pobliżu Bramy Brandenburskiej składa się z rzędu kolumn z dużą kolumną centralną, na której stoi 8-metrowy posąg radzieckiego żołnierza z brązu. Po obu stronach umieszczono dwa czołgi T-34 i dwa działa artyleryjskie.
9 kwietnia - pomnik żołnierzy radzieckich w litewskim mieście Skaudwile (Skaudvile) koło Taurogów. To samo zdarzyło się (albo TASS podała drugi raz) 18 kwietnia.
11 kwietnia – pomnik żołnierzy radzieckich w Otepää w Estonii.
11 kwietnia – pomnik Puszkina w Czerkasach w Ukrainie.
25 kwietnia - pomnik żołnierzy radzieckich Wielkiej Wojny Ojczyźnianej we wsi Žasliai (Żośle) koło Vilkaviškis (Wyłkowyszek) w Litwie.
27 kwietnia - pomnik sowieckich żołnierzy Wielkiej Wojny Ojczyźnianej w miejscu pochówku w mieście Griškabūdis (Gryszkabuda) koło Szakai (Szaków) w Litwie.
4 maja - przeciwnicy agresji rosyjskiej w Ukrainie chcieli osłonić sowiecki pomnik w Sofii w Bułgarii ukraińskimi flagami. Przyszli też jednak zwolennicy Rosji i uniemożliwili to.
9 maja - pomnik armii radzieckiej w Sofii został spryskany żółtą i niebieską farbą z drona.
14 maja - pomnik Suworowa upamiętniający przekroczenie Alp w 1879 r. w Andermatt w Szwajcarii (Szwajcaria oznajmiła, że za oczyszczenie go z żółtej i niebieskiej farby ma zapłacić Rosja - i rzeczywiście: 26 maja RIA Nowosti doniosła, że miejscowi Rosjanie umyli pomnik).
Pomalowanie inną farbą
3 marca - w Žasliai (Żośle) w Litwie (farba na ogrodzeniu i pomniku sowieckiego żołnierza).
4 - 6 marca (TASS nie wie, dokładnie kiedy) - obelisk na cmentarzu żołnierzy radzieckich w Poznaniu
26 marca – pomnik admirała Uszakowa w Kerkyrze na Korfu w Grecji. Kompozycja pamiątkowa w historycznej części miasta została wzniesiona na pamiątkę wyzwolenia Korfu i innych Wysp Jońskich spod okupacji napoleońskiej w 1799 roku.
7 kwietnia - "pomnik wzniesiony na masowym grobie i uwieczniający pamięć o żołnierzach sowieckich" w parku Rahu w Tapa w Estonii (biała farba).
8 kwietnia – pomnik żołnierzy w mieście Dobricz w Bułgarii (farba i nieprzyzwoite napisy).
8 kwietnia - w litewskim Mariampolu (“farba zielona i ciemnym płynem”).
12 kwietnia - pomnik żołnierzy radzieckich z 1949 roku w litewskim Žasliai (trzeci raz, tym razem czerwoną farbą).
18-19 kwietnia - pomnik żołnierzy radzieckich w Poczdamie (czerwona farba). TASS jednocześnie informuje, że organy ścigania w Berlinie zgłosiły od początku wojny aż 16 przypadków zbezczeszczenia sowieckich pomników.
22 kwietnia - dwa pomniki żołnierzy radzieckich: w Kownie i obwodzie kłajpedzkim w Litwie.
2 maja - pomnik żołnierzy radzieckich we wsi Neringa na Litewskiej Mierzei Kurońskiej (czerwona farba).
2 maja - swastyka pojawiła się na samolocie Tu-134, który stoi na postumencie w pobliżu lotniska w Kiszyniowie.
8 maja - pomnik na cmentarzu wojskowym w centrum Lazdijai (Łoździeje) w Litwie (czerwona farba).
9 maja - pomnik Nieznanego Żołnierza w Visaginas (Wisaginia) w Litwie (czerwona farba).
9 maja - parkan przy pomniku w Wiłkomierzu w Litwie.
11 maja - pomnik w Szkudach w Litwie.
Swastyka, folie i inne napisy
27 lutego - pomnik na cmentarzu żołnierzy Armii Czerwonej w parku Kościuszki w Katowicach (“napisy o obraźliwej treści”).
4-6 marca - sowiecki cmentarz w Lubawie w Polsce (“niezidentyfikowane osoby zdjęły z obelisku czerwoną gwiazdę, a w nocy z 5 na 6 marca zasłoniły ją z prześcieradłem”).
9 marca - pomnik żołnierzy radzieckich w Działdowie (szara farba i swastyka). Było to drugie zbezczeszczenie – pierwsze miało miejsce 6 marca, podaje TASS.
3 marca - pomniki żołnierzy radzieckich w Litwie, w obwodach Jurbark i Kajsiadory, a także we wsi Pašaltuonys (Poszołtuń) w rejonie Jurbarku.
19 marca - pomnik żołnierzy radzieckich w Atenach w Grecji (napis "Azow” na cokole żółtą farbą i „wilczy hak” – symbol tego ukraińskiego batalionu). Pomnik słynnego rosyjskiego rzeźbiarza Wiaczesława Klikowa odsłonięto Atenach w 2005 roku Pomnik poświęcony żołnierzom i oficerom sowieckim, którzy uciekli z niewoli hitlerowskiej i walczyli w greckich oddziałach partyzanckich.
1, 2 i 21 kwietnia - pomnik poległych w Ponarach koło Wilna (znak Z i V).
3 kwietnia - pomnik II wojny światowej w Gdańsku. Czołg na pomniku owinięty czarną folią.
7 kwietnia – znowu pomnik żołnierzy radzieckich w parku Treptow w Berlinie (antyrosyjskie hasła, swastyka i litera Z oraz czerwona farba.
13 kwietnia - pomnik na cmentarzu wojskowym żołnierzy radzieckich przy ulicy Żwirki i Wigury w Warszawie (napis “Bucza”, po polsku - zaznacza TASS). Rosja wszczęła w tej sprawie śledztwo.
18 kwietnia – kolejny raz pomnik w berlińskim parku Treptow (napisy na bramie).
29 kwietnia - pomnik Spizowego Żołnierza ku czci radzieckich wyzwolicieli w stolicy Estonii Tallinie (swastyka).
7 maja - swastykę na pomniku w parku Raadi w mieście estońskim Tartu (a także obsceniczny napis).
8 maja - w Šiauliai (Szawle), na placu, na którym wzniesiono pomnik w miejscu pochówku żołnierzy radzieckich, zawisły prześcieradła z symbolami komunistycznymi i nazistowskimi”.
14 maja - pomnik żołnierzy radzieckich - wyzwolicieli w Pieszczanach na Słowacji (domalowany znak pułku Azow).
15 maja – pomnik żołnierzy radzieckich w miejscowości Bubiai (swastyka). Pomnik był restaurowany w 2002 roku na koszt Federacji Rosyjskiej
16 maja - pomnik żołnierzy Armii Czerwonej w Popradzie na Słowacji (litera Z namalowana na cokole). „Zdecydowanie potępiamy kolejny akt wandalizmu przeciwko sowieckiemu pomnikowi, tym razem w mieście Poprad. Uważamy go za prowokacyjny i niedopuszczalny. Nalegamy na przeprowadzenie śledztwa i wszczęcie pomnik wraca do swojej pierwotnej formy” – czytamy w oświadczeniu ambasady).
26 maja - pomnik żołnierzy sowieckich na Schwarzenbergplatz w Wiedniu (znak pułku Azow namalowany koło pomnika; wcześniej ściana za pomnikiem była pomalowana w barwy ukraińskiej flagi).
Moskwa wstrząśnięta: to zdradza zdesperowany zimny pot!
Fala “bezczeszczeń” zmusiła władze lokalne, a potem centralne krajów Europy Wschodniej i Środkowej do zastanowienia się, co z pomnikami. Pomniki w Litwie zostały następnie rozebrane, co zaraz pokażemy. Debata o pomnikach w Niemczech trwa w najlepsze.
"Żądania usunięcia czołgów, które są częścią wystawy pamięci w berlińskim Tiergarten, są nie do przyjęcia" - ogłosił 9 maja ambasador Rosji w Niemczech Siergiej Nieczajew. - "To są symbole, to są symbole Zwycięstwa. Te [czołgi] są częścią tego pomnika i dlatego powinny być zachowane”.
Debata o czołgach wróciła w Niemczech po ośmiu latach. Pierwszy raz dyskutowano o nich po rosyjskiej aneksji Krymu. Niemcy, podpisując ze Związkiem Radzieckim w 1990 roku Traktat o dobrym sąsiedztwie, partnerstwie i współpracy, zobowiązały się uhonorować i zapewnić bezpieczeństwo sowieckim pomnikom i grobom wojskowym.
Dla władzy na Kremlu jest to niepojęte świętokradztwo. W maju Putin i jego współpracownicy mówili o tym kilka razy.
Sam Putin powiedział 16 maja, że “kraje zachodnie barbarzyńsko burzą pomniki bohaterów, którzy wyzwolili Europę od nazistów, cynicznie przepisując historię i wykreślając wyczyny tych, którzy odnieśli zwycięstwo w II wojnie światowej”.
“W wielu krajach zachodnich ideologia nazistowska odradza się, czego bezpośrednim dowodem jest burzenie pomników sowieckich żołnierzy-wyzwolicieli” (rzeczniczka rosyjskiego MSZ Maria Zacharowa).
“Przeinaczanie przeszłości, które obecnie trwa w krajach bałtyckich, Polsce, Czechach, gdzie marszałek Koniew zostaje pozbawiony tytułu honorowego obywatela Pragi, a na Zakarpaciu został zburzony pomnik Wali Kotika, najmłodszego Bohatera Związku Radzieckiego, zdradza zdesperowany, zimny pot, strach przed przyszłością” (Jelena Jampolskaja, przewodnicząca Komisji Kultury Dumy oznajmiła 12 maja).
No to przejdźmy do listy usuniętych pomników.
30 usuniętych pomników (i dwa w toku)
Najwięcej, bo 16 znikniętych pomników, rosyjska propaganda znalazła w Ukrainie. Może być ich więcej, bo z rosyjskich relacji wynika też jasno, że pomniki znikają w Ukrainie od kwietnia, w sposób zorganizowany: państwo istnieje, przestrzega procedur. Wydaje się, że Ukraińcy dobrali się o pomników, kiedy pierwszy szok najazdu minął. I kiedy zobaczyli, że w innych krajach Europy sowieckie pomniki są symbolicznie oznaczane jako wrogie.
Z pozostałych 16 usuniętych (lub w trakcie usuwania): 8 było w Litwie, 5 w Polsce, 2 - w Estonii, 1 - w Łotwie.
. A pretensje powinniśmy mieć do Pana Tadeusza F. Można było oddać te tereny wydzielając pomnik. A teraz mamy spory terytorialne. Ale sukienkowi udając świętoszków w mojej opinii sugeruje, że powinni zostać przyciśnięci. Może wystarczy nasłać nadzór budowlany i zmusić ich do działań ? Wszak obiekt stwarza zagrożenie 
